“Họ lặng lẽ hy sinh để tiết ra một chất men làm mềm lớp vỏ ngoài của cơ thể tôi. Thế rồi chỉ có một bạn nằm ở sát vỏ ngoài và cũng là bạn khoẻ nhất trong đám đã đục được một lỗ để chui phần đầu vào bên trong thân thể tôi”.
4. BƯỚC VÀO ĐỜI
Thưa các bạn!
Đến đây tôi xin kể về chính cuộc đời tôi khi “thoát ly” khỏi ngôi nhà của chị em trứng chúng tôi để vào đời như thế nào.
Phải đến khi mẹ tôi bước sang tuổi 25 thì lúc ấy bản thân thôi mới được vị sứ giả thứ nhất của ông tổng chỉ huy đánh thức dậy cùng với vài chục chị em khác trong cả hai buồng trứng. Tôi được sinh ra và sống tại buồng trứng bên phải. Tính đến tuổi này, mẹ tôi đã có kinh được tròn 10 năm, nghĩa là đã có hơn 120 chu kỳ biến đổi ở buồng trứng cũng như ở dạ con và cũng đã có một số lượng tương tự chị em trưởng thành trước tôi nhảy ra khỏi hai buồng trứng đó. Những chị em này đều được ống dẫn trứng của ngôi nhà hàng xóm đón nhận và đưa vào trong nhà, tức là buồng dạ con. Tuy nhiên, trên đường di chuyển đó, tất cả số chị em này đã không gặp được “bạn đời” (tức là tế bào sinh dục nam) để kết bạn. Vì vậy, số chị em đó đều bị thui chột đi. Thời gian sống của chúng tôi sau khi ra khỏi nhà mình cũng rất hạn hẹp: chỉ trong vòng 24 tiếng đồng hồ!
Từ tuổi 15 trở đi, cứ 28 ngày mẹ tôi lại có một lần ra máu từ dạ con. Máu chảy ra có khi còn lẫn thi thể chị em chúng tôi nếu như chúng chưa kịp tiêu đi trên quãng đường từ ống dẫn trứng đến cổ dạ con. Tuy vậy, sự hy sinh của các chị em trưởng thành trước tôi cũng không vô ích. Nhờ những biến đổi có chu kỳ diễn ra như thế mà cơ thể mẹ tôi cũng như các phần sinh dục được phát triển dần dần đến mức hoàn chỉnh.
Ở tuổi 25, mẹ tôi đã là một phụ nữ trưởng thành, các cơ quan trong thân thể đã phát triển đầy đủ về hình thể cũng như chức phận. Vào tuổi này, mẹ tôi còn là một bác sĩ trẻ, tốt nghiệp Đại học Y Hà Nội vừa tròn 2 năm. Mẹ tôi xây dựng gia định với bố tôi hồi bà 21 tuổi, còn đang học năm thứ tư trường Y. Bố tôi cũng là một bác sĩ, đi tu nghiệp nước ngoài về với bằng phó tiến sĩ và là thầy giáo dậy mẹ tôi từ năm thứ hai của đại học. Hai người đã cảm mến nhau bắt đầu từ những ngày hai thầy trò đi trực bệnh viện rồi đi đến hôn nhân.
Thực ra, khi mới yêu nhau, bố tôi đã muốn cưới mẹ tôi ngay vì bố tôi hơn mẹ tôi những 6 năm 2 tháng 10 ngày nhưng mẹ tôi không chấp nhận vì bà cho rằng khi đó bà còn quá trẻ, còn phải học hành cho đến nơi đến chốn. Ý mẹ tôi muốn sau khi tốt nghiệp bác sĩ mới cho cưới, nhưng rồi bàn đi tính lại, dưới sức ép của gia đình nhà trai, bà cũng đồng ý trở thành vợ bố tôi sớm hơn dự định với điều kiện là không được để bà có thai khi còn dưới 25 tuổi. Bố tôi chấp nhận điều kiện ấy, vả lại ông cũng muốn sau khi cưới ít ra 3 -4 năm hãy nên có “tí nhau” để vợ chồng có điều kiện hiểu biết nhau hơn và cũng dễ cùng nhau tích luỹ, dành dụm ít nhiều về kinh tế trước khi phải làm cha mẹ.
Bố mẹ tôi đã thực hiện rất nghiêm túc các biện pháp tránh thai ngay từ những ngày đầu tiên của cuộc sống vợ chồng. Và bốn năm sau khi cưới, mẹ tôi mới có bầu lần thứ nhất. Sau khi đẻ, bố mẹ tôi quyết định đó cũng là lần thai nghén cuối cùng. Lý do tại sao, sau này các bạn sẽ biết. Trong bốn năm “son rỗi” như thế, bố mẹ tôi không phải đã dễ dàng vượt qua được dư luận.
Trước hết về phía ông bà nội ngoại của tôi, đặc biệt là ông nội vì ông tôi chỉ có buồng trứng là con một nên rất mong có cháu bế sớm. Thấy mẹ tôi cứ bình thường như con gái mãi, ông tôi lo, có lúc đã rỉ tai bố tôi khuyên nên đưa mẹ tôi đi khám chuyên khoa để giải quyết chuyện “muộn mằn”. Cuối cùng, bố tôi cũng phải thú thất với ông về kế hoạch sinh đẻ của vợ chồng mình. Sau khi nghe bố tôi trình bày điều hơn lẽ thiệt về kế hoạch hoá gia đình, ông tôi cũng tán thành và yên tâm chờ đợi.
Tuy vậy, mẹ tôi kể rằng vào hồi đó thỉnh thoảng lại thấy ông thở dài, nhất là khi người đứng trước gương thấy mái đầu đã nhiều tóc bạc. Về phía bạn bè, thấy bố mẹ tôi son rỗi lâu, họ cũng thắc mắc hộ nhưng bố mẹ tôi chỉ cười xoà và đùa với họ “hãy đợi đấy!”. Một số cô bạn mẹ tôi, có người vừa mới lấy chồng ít hôm đã có nghén. Các cô ấy cứ buồn buồn, nhất là khi nghe đài hát bài “Sao em nỡ vội lấy chồng” của một ông nhạc sĩ nổi tiếng nào đó.
Tôi lại phải xin lỗi các bạn vì đã nói dông dài về bố mẹ tôi, mong các bạn thông cảm vì tôi rất yêu bố mẹ và rất biết ơn hai người. Nếu không có bố mẹ sao có được tôi ngày nay? Vải lại, do bố mẹ tôi có kế hoạch sinh đẻ như thế nên tôi mới có may mắn đi hết được hành trình của quy luật muôn đời của cái trứng. Nếu không, giả thử mẹ tôi đã có bầu và sinh con trước đó một vài năm từ một chị em trứng nào đó của tôi thì sau này chắc gì đã đến lượt tôi may mắn hoàn tất chu trình của mình để có mặt ở đời.
Tôi bắt đầu được đánh thức dậy vào chu kỳ kinh thứ 125 của mẹ tôi. Ngày đầu tiên của chu kỳ, niêm mạc dạ con bắt đầu bong ra. Sự kiện này xảy ra vào ban đêm và vì niêm mạc mới bong chưa nhiều nên chỉ ra ít máu. Đến sáng hôm sau, ngủ dậy mẹ tôi mới biết, bố tôi cười, nói với mẹ: “Em thân yêu, đây sẽ là chu kỳ kết thúc giai đoạn son rỗi của chúng mình đấy!”.
Mặc dầu đã bàn bạc với nhau từ trước, mẹ tôi cũng hơi đỏ mặt, lườm nhẹ bố tôi một cái và không nói gì. Từ hôm ấy, bố mẹ tôi hình như có vẻ bồn chồn, do hy vọng và chờ đợi. Bữa ăn của hai người có “tươi” hơn những ngày trước đó: thường có thịt, cá, nhiều rau quả tươi và món giá đỗ xanh thường được mẹ tôi mua về nhiều hơn làm bữa. Chỉ có điều khác, kể từ ngày cưới đến thời gian đó là tối đến, chỉ mình mẹ tôi ngủ trên chiếc giường chung, còn bố tôi sau khi đọc sách chỉ vào hôn mẹ tôi một cái rồi ra ngoài phòng khách, căng màn ngủ trên chiếc ghế dài của bộ sa lông được ngả phần tựa lưng xuống thành một cái giường nhỏ.
Tại buồng trứng của mẹ tôi từ ngày đầu tiên ấy, tự nhiên tôi thấy tỉnh táo, không muốn “ngủ” như trước nữa. Cạnh tôi, các tế bào nang tụ họp lại, bao vây lấy tôi và chẳng bao lâu tôi đã nằm gọn trong một nang trứng có các tế bào hạt ở chung quanh. Các tế bào này hối hả sinh sôi mỗi ngày một đông và xuất hiện hốc chứa dịch nang. Bản thân tôi cũng cảm thấy lớn thêm. Trong lòng tôi còn có sự chuyển biến đặc biệt mà tôi không biết mô tả với các bạn như thế nào.
Cùng với tôi, có khoảng hơn chục chị em khác ở buồng trứng bên phải cũng bước vào hoạt động như tôi nhưng chậm hơn từ vài giờ đến vài ngày, do đó các nang trứng của các chị em đó đều nhỏ hơn, hốc nang cũng bé hơn. Các chị em này chỉ phát triển nửa chừng rồi ngừng lại và tiêu đi. Đến ngày thứ 12, nang trứng tôi ở đã khá lớn và tôi bị đẩy sát ra lớp màng ngoài của nang.
Khi tôi đã như đứng trên mặt buồng trứng (giống như một con kiến đứng trên quả bưởi), nhìn sang buồng trứng bên kia, tôi nhận ra một nang trứng khác khá to, chẳng kém gì tôi của một chị em bên đó cũng được đánh thức dậy gần như cùng một lúc với tôi. Hỏi ra, tôi mới được biết ở buồng trứng bên trái, cùng với người chị em này cũng có khoảng hơn hai mươi chị em khác cũng được đánh thức dậy nhưng ở trong các nang nhỏ hơn và đã tiêu đi gần hết.
Thế là về phía bố mẹ tôi, hai người chưa hề biết gì nhưng tôi, tuy còn đang trong bụng mẹ đã được biết rằng trong chu kỳ này không phải chỉ có một mà là hai chị em tôi cùng có khả năng nhảy ra khỏi buồng trứng. Ngày nay, với máy siêu âm, khi khám người ta có thể thấy trên màn hình hiện tượng đó.
Thế rồi cái ngày chờ đợi cũng đến.
Vào buổi chiều ngày thứ 14 của chu kỳ kinh, tôi cảm thấy sức ép của nang trứng từ các phía tăng lên, chỉ trừ có phần màng phủ phía trên cơ thể tôi như một mảnh ny lông mỏng là sức ép yếu hơn cả. Sức ép ấy cứ tăng lên mãi và đột nhiên tôi thấy mình bị văng ra khỏi buồng trứng. Đám tế bào hạt bám sát quanh tôi cũng văng theo. Nước trong hốc nang chảy ra cuốn chúng tôi đi.
Tôi có cảm giác mình đang bị rơi xuống vực thẳm. Tuy vậy, tôi cũng cố nhìn sang buồng trứng bên kia. Các đợt sóng của dịch nang của nang trứng bên đó cũng đang mạnh mẽ làm cái màng che bên ngoài phập phồng, di động và tôi tin là chỉ sau tôi ít phút, người chị em của tôi bên đó cũng sẽ rơi vào vực thẳm như tôi.
Rồi đột nhiên tôi như thấy thân mình chạm đất. Nhìn lên nơi tôi đã ở hơn hai chục năm qua, thấy cái hốc tôi nằm trong đó hơn chục ngày đã trong rỗng và ở đáy hốc có ánh đỏ hồng do rớm máu. Thân thể tôi khi ấy nằm gọn trong các cánh xoè ra của loa ống dẫn trứng. Các tế bào hạt bám quanh tôi có lẽ đã giúp tôi dính được dễ dàng ở cái loa này mà không bị trôi tuột đi mất. Nơi tôi đứng xunh quanh rung rung nhịp nhàng. Thì ra đó là nhu động của ống dẫn trứng đang tích cực làm việc để đón nhận và chuyển chúng tôi đi về phía ngôi nhà hàng xóm.
Lần theo một cái tua to và dài nhất của loa, tôi được dẫn vào một đường ống và khi tôi chui vào đó, cũng là lúc tôi vĩnh biệt, không bao giờ còn nhìn thấy ngôi nhà thân yêu của tôi cư trú thời thơ ấu nữa. Lòng tôi buồn man mác. Buổi biệt ly nào mà chẳng có nước mắt. Tiếc rằng tôi không có nước mắt chứ không tôi cũng phải khóc nức nở lên rồi.
Trong lòng ống dẫn trứng, các tế bào của lớp niêm mạc có những cái “lông” cực nhỏ ở phía lòng ống, mềm và mịn như nhung, có thể cử động được theo một chiều từ phía loa vào trong để đẩy tôi đi. Người ta gọi những cái lông nhỏ tí này là các nhung mao. Tôi cũng thấy quanh mình một luồng nước chảy từ ngoài vào giúp tôi lăn đi dễ dàng hơn. Đó là dòng dịch tiết ra từ ổ bụng chảy qua loa ốn dẫn trứng đi vào phía trong. Các bạn biết đấy, thân hình tôi tròn như hòn bi, không có tay chân nên việc di chuyển của tôi hoàn toàn nhờ vào nhu động của ống dẫn trứng, chuyển động của nhung mao và của dòng dịch trong ổ bụng.
Đến đoạn này, tôi phải xin phép các bạn ngừng môt tả những sự kiện diễn ra tiếp theo với tôi để nói về sự chuyển biến hết sức quan trọng và rất đặc biệt trong cơ thể tôi và chỉ các loại tế bào mầm chúng tôi mới có: đó là sự “phân thân” mà các nhà nghiên cứu sinh vật học gọi là “sự phân chia giảm thể nhiễm sắc” của tế bào.
Các bạn chắc còn nhớ, ở phần đầu câu chuyện, thân thể tôi khi ngủ yên tại buồng trứng có đủ 46 thể nhiễm sắc (TNS), trong đó có hai thể giới tính là XX. Từ khi tôi được dồn vào trong nang trứng, trong người tôi có sự đổi mới mà tôi không biết mô tả ra sao với các bạn. Đó chính là cảm giác xuất hiện khi cơ thể tôi chuẩn bị cho lần “phân thân” thứ nhất: các TNS trong cơ thể tôi trước đây được sắp xếp đi với nhau từng cặp 2 cái một có hình dáng, kích thước giống hệt nhau. Đến lúc này, chúng lại tách ra, đứng riêng lẻ từng cái và xếp thành hai nhóm, mỗi nhóm có 22 TNS thường và một TNS giới tính (22X).
Đúng vào lúc tôi nhảy ra khỏi buồng trứng cũng là lúc từ thân thể tôi văng ra một cơ thể nhỏ bé hơn tôi rất nhiều. Các nhà khoa học gọi nó là “cực cầu 1”, bên trong chứa một nửa số TNS của tôi trước đây. Như vậy, qua lần phân thân này, trong thân thể tôi chỉ còn lại 23 TNS, trong đó có một TNS giới tính X (22X).
Cực cầu 1 sau khi tách ra khỏ cơ thể tôi sẽ tiêu biến đi.
Sau khi rời khỏi buồng trứng, bên trong cơ thể tôi lại chuẩn bị cho sự phân thân lần thứ hai: hai mươi ba TNS trong cơ thể tôi lại nhân mỗi thể ra thành 2 giống hệt nhau nhưng chúng cũng không ghép lại với nhau thành cặp mà chỉ để lại một nửa ở lại, còn một nửa số TNS này sẽ tạo nên cái gọi là “cực cầu 2” chờ sau này tôi sẽ giải phóng nó ra khỏi thân mình.
Tôi xin kể tiếp về cuộc phiêu lưu của tôi trên đường từ buồng trứng về dạ con, ngôi nhà hàng xóm của chúng tôi. Thời gian để tôi đi hết đoạn đường này phải mất 3 – 4 ngày. Trên đoạn đường có một sự kiến quyết định sự sinh tồn của bản thân tôi: đó là sự thụ tinh.
Bố mẹ tôi đã tính toán và theo dõi mọi diễn biến dẫn đến rụng trứng ở mẹ tôi. Đến ngày thứ 14 của vòng kinh, đúng cái ngày mà buổi chiều tôi rời buồng trứng để rơi xuống ống dẫn trứng thì tối hôm đó bố tôi không nằm riêng nữa. Bố mẹ tôi đã chung chăn gối và sống với nhau những phút cực kỳ hạnh phúc. Do có chuẩn bịo và nghỉ ngơi từ đầu chu kỳ kinh nên sức khỏe của bố mẹ tôi rất tốt, lại đúng vào dịp rụng trứng nên cảm giác mong muốn gần nhau của bố mẹ tôi đều tăng cao.
Trong niềm hân hoan cao độ ấy, các tế bào sinh dục nam từ bố tôi đã ào ạt chạy sang phía mẹ tôi. Các tế bào này xâm nhập rất dễ dàng vào chất dịch trong suốt ở cổ dạ con và lỗ cổ dạ con cũng mở rộng để tiếp nhận chúng. Chưa đầy hai giờ sau, nhiều tế bào sinh dục nam khoẻ nhất và nhanh nhất đã đi trên đường của ống dẫn trứng và tiếp cận được với tôi. Lúc ấy, bản thân tôi mới di chuyển được khoảng một phần ba quãng đường từ loa đến dạ con.
Theo quy luật tự nhiên, khi thấy tôi, số tế bào sinh dục nam này xúm xít lại ở chung quanh, số lượng mỗi lúc một đông, có lẽ đến hàng trăm. Các bạn đó vây quanh tôi theo hướng hình nan hoa bánh xe, đầu quay về phía tôi, đuôi ở phía đối diện. Rất nhiều trong số các bạn đó không tồn tại được. Họ lặng lẽ hy sinh để tiết ra một chất men làm mềm lớp vỏ ngoài của cơ thể tôi. Thế rồi chỉ có một bạn nằm ở sát vỏ ngoài và cũng là bạn khoẻ nhất trong đám đã đục được một lỗ để chui phần đầu vào bên trong thân thể tôi. Người ta thường nói vui với các bạn thanh niên đang “tìm hiểu” là “thứ nhất cự ly, thứ nhì cường độ”. Câu ấy ở đây lại đúng sự thực.
Đó là giây phút quyết định cuộc đời tôi.
Anh bạn tế bào sinh dục nam đó đã trở thành “bạn đời” của tôi. Ngay sau khi phần đầu của anh chui được vào trong thì một phản ứng đặc biệt làm thân hình tôi ở bên trong co nhỏ lại, đồng thời lớp vỏ ngoài cứng thêm khiến không một bạn nào có thể chui vào thêm được nữa. Phản ứng này của tôi diễn ra nhanh lắm, thậm chí người “bạn đời” của tôi còn chưa kịp “chui” nối phần đuôi còn lại của mình. Cũng đúng lúc người bạn đời đi vào trong tôi thì bản thân tôi cũng giải phóng người chị em có tên “cực cầu 2” ra ngoài.
Như vậy là sự thụ tinh đã được thực hiện giữa một tế bào sinh dục nam và tôi tại ống dẫn trứng. Từ đây, chúng tôi trở thành một “hợp tử” (hai giao tử được kết hợp với nhau thành một) và chính thức bước vào đời.
Đến đây tôi lại phải xin phép các bạn giới thiệu qua về nguồn gốc người bạn đời của tôi để các bạn thấy rõ sự hợp nhất giữa hai chúng tôi sau khi thụ tinh và các sự kiện sẽ diễn ra sau này nữa.
(Theo Phó Đức Nhuận, Từ cái trứng đến một con người, NXB Y học, 1999)